Του Γιώργου Καζολέα,
Δικηγόρου
Κάθε νόμισμα έχει δύο
όψεις, το ίδιο και η «τεχνητή δικαιοσύνη» (Artificial Justice) , όπως ορίζεται
η χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Από τη
μία μπορεί η κρίση του υπολογιστή, αποκλειστικά βασιζόμενη στα εισαγόμενα
δεδομένα, να χάνει εξωτερικά μη προσδιορίσιμα στοιχεία που σαφώς συνεκτιμώνται
στην τελική απόφανση, από την άλλη η απόφαση του θα έχει το ευεργέτημα της
έλλειψης επιρροής από τρίτους, πολιτικές σκοπιμότητες ή αθέμιτες παρεμβάσεις[1].
Έγινε γνωστό πρόσφατα ότι
ένας δικαστής στην Κολομβία χρησιμοποίησε το ChatGPT για να εκδώσει μια
δικαστική απόφαση[2].
Το ChatGPT (Generative Pre-trained Transformer) είναι εφαρμογή
τεχνητής νοημοσύνης που επιτρέπει το διάλογο με το χρήστη, την υποβολή
ερωτήσεων και απαντήσεων και η οποία κυκλοφόρησε από την OpenAI τον Νοέμβριο
2022.
Ο Κολομβιανός δικαστής
Juan Manuel Padilla Garcia, ο οποίος προεδρεύει του Πρώτου Περιφερειακού
Δικαστηρίου στην πόλη της Καρθαγένης, είπε ότι χρησιμοποίησε το εργαλείο AI για
να θέσει νομικά ερωτήματα σχετικά με την υπόθεση και συμπεριέλαβε τις
απαντήσεις του συστήματος στην απόφασή του. Δείτε το σχετικό έγγραφο του
δικαστηρίου εδώ
Σύμφωνα με το δικαστή, τα
επιχειρήματα για αυτήν την απόφαση θα καθοριστούν σύμφωνα με τη χρήση της
τεχνητής νοημοσύνης (AI) , τονίζοντας βέβαια ότι ο σκοπός της
συμπερίληψης αυτών των κειμένων που παράγονται από την τεχνητή νοημοσύνη δεν
είναι σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσει την απόφαση του δικαστή . "Αυτό
που πραγματικά αναζητούμε είναι να βελτιστοποιήσουμε τον χρόνο που αφιερώνεται
στη σύνταξη αποφάσεων μετά την επιβεβαίωση των πληροφοριών που παρέχονται από
την AI."
Η υπόθεση αφορούσε σε μια
αντιδικία με μια ασφαλιστική εταιρεία για το αν ένα αυτιστικό παιδί θα έπρεπε
να λάβει κάλυψη για ιατρική περίθαλψη. Σύμφωνα με το έγγραφο του
δικαστηρίου, οι νομικές ερωτήσεις που εισήχθησαν στο εργαλείο AI περιελάμβαναν
μεταξύ άλλων και τα ερωτήματα: "Απαλλάσσεται ένας αυτιστικός ανήλικος από
την καταβολή αμοιβών για τις θεραπείες του;" και "Η νομολογία
του συνταγματικού δικαστηρίου έχει λάβει ευνοϊκές αποφάσεις σε παρόμοιες
περιπτώσεις;"
Ο δικαστής Γκαρσία
συμπεριέλαβε τις πλήρεις απαντήσεις του συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης στην
απόφαση, αλλά επίσης και τις δικές του γνώσεις σχετικά με τη σχετική νομολογία
επί του θέματος, αναφέροντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιήθηκε για να
επεκτείνει τα επιχειρήματα της απόφασης . Σημειώνεται ότι η κολομβιανή
νομοθεσία δεν απαγορεύει τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε δικαστικές
αποφάσεις.
Κάτι που δεν ισχύει στην
ελληνική έννομη τάξη, ακόμη τουλάχιστον. Θα μπορούσε να βρει εφαρμογή η
«Τεχνητή Δικαιοσύνη» έστω με μορφή υποβοήθησης του έργου των δικαστών; Έντονες
συζητήσεις έχει προκαλέσει τελευταία η γνωστοποίηση του συμπεράσματος
της απόφασης της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου σχετικά με το θέμα της
νομιμοποίησης των Funds να διενεργούν πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης. Ενώ
προηγήθηκε η απόφαση του Α2 τμήματος του Αρείου Πάγου 822/2022,
σύμφωνα με την οποία ο νόμος, στην περίπτωση της μεταβίβασης απαιτήσεων με
σκοπό την τιτλοποίηση κατά τους ορισμούς του ν. 3156/2003, δεν απονέμει στην
εταιρεία διαχειρίσεως (με την οποία συμβάλλεται η εταιρεία αποκτήσεως) την
ιδιότητα του μη δικαιούχου ή μη υπόχρεου διαδίκου, έστω και έμμεσα ώστε η
τελευταία να ασκεί ως μη δικαιούχος διάδικος, κατά παραχώρηση του νομοθέτη,
αγωγές και άλλα ένδικα βοηθήματα ενώπιον των δικαστηρίων για τα δικαιώματα της
εταιρείας αποκτήσεως, η Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου. με Αρεοπαγίτες 59
υπερ και 9 κατά, ανατρέπει την κρίση αυτή δεχόμενη ότι οι εταιρείες αυτές
νομιμοποιούνται ενεργητικά σε δικαστικές πράξεις και πράξεις αναγκαστικής
εκτέλεσης με τη δική τους επωνυμία[3]. Σημειώνεται
ότι η απόφαση (1/2023) ,την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ, θα δώσει το πράσινο φως για διενέργεια περίπου 700.000
πλειστηριασμών ακινήτων.
Πώς μπορεί να
δικαιολογηθεί μια τέτοια μεταστροφή, ιδίως υπό συνθήκες της περιρρέουσας
ατμόσφαιρας στην οποία γίνονται αναφορές για πολιτικές και οικονομικές
σκοπιμότητες εις βάρος χιλιάδων δανειοληπτών;
Με αφορμή και τα όσα
αναφέρθηκαν παραπάνω, θέσαμε το νομικό ζήτημα στο σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης
ChatGPT, εισάγοντας τα δεδομένα για το νομικό πλαίσιο και τη διάκριση ανάμεσα
στα δύο επίμαχα νομοθετήματα. Το βασικό συμπέρασμα της απάντησης του συστήματος
έχει ενδιαφέρον:
«According to the
information you provided, Greek law 3156/2003 does not confer active
exceptional legitimacy on credit management companies to carry out acts of
forced execution, even indirectly without solemn wording. This means that
credit management companies are not granted the authority to carry out acts of
forced execution, as this is not provided for in the law.
While credit management
companies may have the authority to carry out certain extrajudicial
administrative (legal or material) acts for the purpose of collecting debts on
behalf of their principal, they cannot carry out acts of forced execution
without specific legal authorization. Any attempt to carry out such acts
without legal authorization could be illegal and subject to legal penalties».
Και σε μετάφραση:
«Σύμφωνα με τις
πληροφορίες που παρείχατε, ο ελληνικός νόμος 3156/2003 δεν παρέχει ενεργητική
εξαιρετική νομιμοποίηση στις εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων να προβαίνουν σε
πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης, έστω και έμμεσα, χωρίς επίσημη διατύπωση. Αυτό
σημαίνει ότι οι εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων δεν έχουν την εξουσία να
προβαίνουν σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης, καθώς αυτό δεν προβλέπεται από τη
νομοθεσία.
Ενώ οι εταιρείες
διαχείρισης πιστώσεων μπορεί να έχουν την εξουσία να διενεργούν ορισμένες
εξωδικαστικές διοικητικές (νομικές ή υλικές) πράξεις με σκοπό την είσπραξη
οφειλών για λογαριασμό του εντολέα τους, δεν μπορούν να προβούν σε πράξεις
αναγκαστικής εκτέλεσης χωρίς ειδική νομική εξουσιοδότηση. Οποιαδήποτε απόπειρα
πραγματοποίησης τέτοιων πράξεων χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση θα μπορούσε να είναι
παράνομη και να υπόκειται σε νόμιμες κυρώσεις».
Θα έλεγε κάποιος ότι η
απάντηση ήταν η αναμενόμενη ή τέτοια σύμφωνα με την κοινή λογική και κατ΄εφαρμογή
του νόμου, με βάση τα δεδομένα που εισήχθησαν στο σύστημα , η αντικειμενικότητα
των οποίων δεν αμφισβητείται. Και τελικά ίσως αυτό είναι το φαινομενικά απλό
ζητούμενο στις δικαστικές αποφάσεις. Η κοινή λογική και η εφαρμογή του νόμου.
Δείτε την αρθρογραφία του Γιώργου Καζολέα εδώ
[1] Βλ. σχετ. και
το άρθρο μου «Ρομπότ ή άνθρωπος δικαστής; Το δίλημμα της νέας εποχής της
«Τεχνητής Δικαιοσύνης», δημοσιευμένο σε http://www.legalnews24.gr/2023/01/blog-post_22.html,
στις 22/1/2023.
[2] Άρθρο «A
Judge Just Used ChatGPT to Make a Court Decision» δημοσιευμένο στο https://www.vice.com/en/article/k7bdmv/judge-used-chatgpt-to-make-court-decision στις 3/2/2023
[3] Άρθρο «Απόφαση
Αρείου Πάγου: Τα funds μπορούν να προβαίνουν σε πλειστηριασμούς» δημοσιευμένο
σε https://www.naftemporiki.gr/finance/economy/1437653/apofasi-areioy-pagoy-ta-funds-mporoyn-na-provainoyn-se-pleistiriasmoys/ στις
9/2/2023
Σχόλια