Παροχή συμβουλών για Cryptoassets – Υποχρεώσεις των εξουσιοδοτημένων συμβούλων σύμφωνα με τον νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις αγορές κρυπτοστοιχείων

Του Γιώργου Καζολέα, Δικηγόρου

Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2023/1114 για τις Αγορές Κρυπτοστοιχείων (Crypto-assets) που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 και θα ισχύσει από 30 Δεκεμβρίου του 2024, αναμένεται να εισάγει νέα νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ για τα κρυπτο- περιουσιακά στοιχεία (ψηφιακή αναπαράσταση αξιών ή δικαιωμάτων που μπορούν να αποθηκευτούν και να διαπραγματευτούν ηλεκτρονικά). Σκοπός του προτεινόμενου κανονισμού είναι η διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας καθώς και η προστασία των επενδυτών από πιθανούς κινδύνους.

Ο νέος κανονισμός στοχεύει να παρέχει νομική σαφήνεια και ασφάλεια δικαίου στους εκδότες και παρόχους κρυπτο-περιουσιακών στοιχείων. Σημειώνεται επίσης ότι οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν σε φορείς εκμετάλλευσης που είναι εξουσιοδοτημένοι σε ένα κράτος μέλος να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε ολόκληρη την ΕΕ («passporting»).

Ένας από τους ρυθμιζόμενους τομείς της προτεινόμενης νομοθεσίας είναι η δραστηριότητα των Crypto-Advisors. Κάθε πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες κρυπτο- στοιχείων σε επαγγελματική βάση θα πρέπει να θεωρείται ως «πάροχος υπηρεσιών cryptoassets».

Η παροχή συμβουλών για τα κρυπτο-περιουσιακά στοιχεία αποτελεί ρητά μέρος της έννοιας της «υπηρεσίας κρυπτοπεριουσίας» και σημαίνει «προσφορά, παροχή ή συμφωνία για παροχή εξατομικευμένων ή ειδικών συστάσεων σε τρίτο μέρος, είτε κατόπιν αιτήματος του τρίτου μέρους είτε με πρωτοβουλία του παρόχου υπηρεσιών cryptoassets που παρέχει τις συμβουλές σχετικά με την απόκτηση ή την πώληση ενός ή περισσότερων crypto- περιουσιακών στοιχείων ή τη χρήση υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων».

Σύμφωνα με το άρθρο 73 του Κανονισμού, οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτονομισμάτων που είναι εξουσιοδοτημένοι να παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα κρυπτο-περιουσιακά στοιχεία αξιολογούν τη συμβατότητα τέτοιων κρυπτοστοιχείων με τις ανάγκες των πελατών και τα προτείνουν μόνο όταν αυτό είναι προς το συμφέρον των πελατών. Η αξιολόγηση αυτή πρέπει να επαναλαμβάνεται από τους συμβούλους κάθε δύο χρόνια μετά την αρχική αξιολόγηση.

Οι σύμβουλοι cryptoassets διασφαλίζουν επίσης ότι τα φυσικά πρόσωπα που παρέχουν συμβουλές ή πληροφορίες σχετικά με κρυπτοστοιχεία διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και εμπειρία για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους.

Για το σκοπό αυτό, οι σύμβουλοι κρυπτο- περιουσιακών στοιχείων θα ζητούν πληροφορίες σχετικά με τις γνώσεις και την εμπειρία του πελάτη ή κάθε μελλοντικού πελάτη σχετικά με τα κρυπτο- περιουσιακά στοιχεία, τους στόχους, την οικονομική κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας κάλυψης ζημιών και τη βασική κατανόηση των κινδύνων που ενέχονται στην αγορά κρυπτοστοιχείων.

Η διακύμανση της αξίας των κρυπτο-περιουσιακών στοιχείων θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο προειδοποίησης για τους επενδυτές. Οι σύμβουλοι Crypto-assets πρέπει επίσης να θεσπίζουν, να διατηρούν και να εφαρμόζουν πολιτικές και διαδικασίες που τους επιτρέπουν να συλλέγουν και να αξιολογούν όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για τη διεξαγωγή αυτής της αξιολόγησης για κάθε πελάτη. Οφείλουν να λαμβάνουν εύλογα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι πληροφορίες που συλλέγονται για τους πελάτες τους ή τους υποψήφιους πελάτες τους είναι αξιόπιστες.

Όταν οι πελάτες δεν παρέχουν τις παραπάνω πληροφορίες ή όταν οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων που είναι εξουσιοδοτημένοι να παρέχουν συμβουλές σχετικές με κρυπτοστοιχεία θεωρούν ότι οι δυνητικοί ή υφιστάμενοι πελάτες δεν διαθέτουν επαρκείς γνώσεις, οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων που έχουν λάβει άδεια παροχής συμβουλών σχετικά με κρυπτοστοιχεία ενημερώνουν τους εν λόγω πελάτες ή δυνητικούς πελάτες ότι τα κρυπτοστοιχεία ή οι υπηρεσίες κρυπτοστοιχείων ενδέχεται να μην ενδείκνυνται για εκείνους, και τους απευθύνουν προειδοποίηση σχετικά με τους κινδύνους που μπορεί να ενέχουν τα κρυπτοστοιχεία. Η προειδοποίηση αυτή αναφέρει σαφώς τον κίνδυνο απώλειας ολόκληρου του χρηματικού ποσού που επενδύεται ή μετατρέπεται σε κρυπτοστοιχεία. Οι πελάτες βεβαιώνουν ρητώς ότι παρέλαβαν και ότι κατανοούν την προειδοποίηση που εξέδωσε ο εν λόγω πάροχος υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων.

Η παράγραφος 7 του άρθρου 73 του Κανονισμού προβλέπει την υποχρέωση εκπόνησης έκθεσης που συνοψίζει τις συμβουλές που δίνονται στους πελάτες. Η έκθεση αυτή συντάσσεται και κοινοποιείται στους πελάτες με σταθερό μέσο και, κατ' ελάχιστον (α) θα προσδιορίζει τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των πελατών και (β) θα παρέχει μια περίληψη των συμβουλών που δίνονται.

Οι παραπάνω υποχρεώσεις που πρέπει να εκπληρώνονται από εξουσιοδοτημένα πρόσωπα/οντότητες που παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα κρυπτο- περιουσιακά στοιχεία πρέπει να αποτελούν την ελάχιστη προστασία των επενδυτών.

Καθώς ο κόσμος των κρυπτοστοιχείων είναι ακόμα terra incognita για το μη εξειδικευμένο κοινό, ο ρόλος των συμβούλων θα είναι κρίσιμος για τις επενδύσεις σε cryptoassets. Υπάρχει ήδη μεγάλη προσφορά, κυρίως διαδικτυακά, σε συμβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά με τα κρυπτονομίσματα και κρυπτοστοιχεία και η ρύθμιση της λειτουργίας τους είναι ακόμα ελλιπής ή και σε πολλές περιπτώσεις ανύπαρκτη. 

Ο προτεινόμενος κανονισμός της ΕΕ είναι ένα πρώτο βήμα για τη διασφάλιση ενός ικανοποιητικού νομικού πλαισίου για τη λειτουργία συμβούλων κρυπτο- περιουσιακών στοιχείων και θα πρέπει επίσης να εξεταστεί το ζήτημα ειδικού ρυθμιστικού πλαισίου αποζημίωσης των επενδυτών για ζημίες που ενδέχεται να υποστούν από εσφαλμένες ή ελλιπείς συμβουλές σχετικά με τα κρυπτο- περιουσιακά στοιχεία.