Η αναγραφή του πατρικού επωνύμου παιδιού ως πρώτο ακολουθούμενο από το μητρικό, συνιστά διάκριση εις βάρος των γυναικών

To Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ισπανία (υποθεση León Madrid v. Spain αρ. αίτησης 30306/13, απόφαση 26.10.2021) για παραβίαση του άρθρου 14 (απαγόρευση διακρίσεων) σε συνδυασμό με το άρθρο 8 (δικαίωμα στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), της ΕΣΔΑ.

Η υπόθεση αφορούσε σε αίτημα της προσφεύγουσας να αλλάξει τη σειρά των επωνύμων με τα οποία είχε καταχωρηθεί στο μητρώο η κόρη της. Το ισπανικό δίκαιο τον επίμαχο χρόνο προέβλεπε ότι σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ των γονέων, το παιδί θα κρατούσε ως πρώτο το επώνυμο του πατέρα, ακολουθούμενο από το επώνυμο της μητέρας. Η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι η ρύθμιση αυτή εισήγαγε διάκριση.

Ο αυτόματος χαρακτήρας της εφαρμογής του νόμου κατά τον κρίσιμο χρόνο – που είχε εμποδίσει τα εθνικά δικαστήρια, να λάβουν υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης – δεν μπορούσαν, κατά την άποψη του Δικαστηρίου, να δικαιολογηθούν βάσει της Σύμβασης. Ενώ ο κανόνας ότι το πατρικό επώνυμο θα πρέπει να προηγείται, σε περιπτώσεις που οι γονείς διαφωνούσαν, θα μπορούσε να αποδειχθεί αναγκαίος στην πράξη και δεν ήταν απαραίτητα ασυμβίβαστος με τη Σύμβαση, η αδυναμία παρέκκλισης από τον κανόνα ήταν υπερβολικά αυστηρή και μεροληπτική κατά των γυναικών. 

Επιπλέον, η τοποθέτηση του πατρικού επωνύμου ως πρώτο θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τον σκοπό της ασφάλειας δικαίου, ωστόσο τον ίδιο σκοπό θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και η τοποθέτηση του μητρικού επωνύμου στη θέση αυτή. Επομένως, οι λόγοι που προέβαλε η κυβέρνηση της Ισπανίας δεν ήταν αρκετά αντικειμενικές και εύλογες ώστε να δικαιολογούν τη διαφορετική μεταχείριση που υπέστη η προσφεύγουσα.

To EΔΔΑ καταδίκασε την Ισπανία να πληρώσει στην προσφεύγουσα 10.000 ευρώ και επιπλέον 23.853 ευρώ για δικαστικά έξοδα.