Διανομή ιδανικών μεριδίων κληρονομιαίας περιουσίας (Γνωμοδότηση)

Επί ερωτήματος εάν είναι δυνατή η μεταξύ συγκληρονόμων του ιδίου κληρονομούμενου, αμοιβαία διάθεση ιδανικών τους μεριδίων σε περισσότερα του ενός κληρονομιαία ακίνητα, χωρίς την συμμετοχή όλων των κοινωνών και χωρίς την λύση της κοινωνίας, γνωμοδότησε η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου (αρ. 5/2015): «Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1710 αρ. 1, 1193, 1195, 1198 και 1199 Α.Κ., η κληρονομική διαδοχή, είτε αυτή χωρεί εκ του νόμου είτε εκ διαθήκης, αποτελεί παράγωγο τρόπο κτήσης της κυριότητας των κληρονομιαίων κινητών και ακινήτων πραγμάτων, η κυριότητα όμως των ακινήτων που περιλαμβάνονται στην κληρονομιά,

όπως κάθε άλλο εμπράγματο δικαίωμα σ’ αυτή, μεταβιβάζεται στον κληρονόμο αναδρομικά από το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, μόνο εφόσον αυτός (κληρονόμος) αποδεχθεί την κληρονομιά με δημόσιο έγγραφο και η αποδοχή μεταγραφεί. (Α.Π 369/2015). Όταν δε οι κληρονόμοι είναι περισσότεροι, υπάρχει μεταξύ τους σχέση κοινωνίας κατά ιδανικά μερίδια, ανάλογα με την κληρονομική μερίδα καθενός (Α.Π 448/2015).

Εξάλλου κατά την διάταξη του άρθρου 1886 του Α.Κ., κάθε κληρονόμος μπορεί να διαθέσει την μερίδα του στην κληρονομιά ή σε κάθε αντικείμενο της, κατά την διάταξη δε του άρθρου 1887 του ίδιου Κώδικα, κάθε συγκληρονόμος έχει το δικαίωμα οποτεδήποτε να ζητήσει την διανομή της κληρονομιάς. Ακόμη, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 785 του Α.Κ., αν ένα δικαίωμα ανήκει σε περισσότερους από κοινού, εφόσον ο νόμος δε ορίζει διαφορετικά, υπάρχει ανάμεσά του κοινωνία κατ’ ιδανικά μέρη, κατά δε τη διάταξη του εδαφίου α του άρθρου 793 του ιδίου Κώδικα, κάθε κοινωνός έχει δικαίωμα να διαθέσει το μερίδιο του. Τέλος σύμφωνα με το άρθρο 798 του Α.Κ., η λύση της κοινωνίας επέρχεται με διανομή, για την οποία, σύμφωνα με το επόμενο άρθρο (799 ΑΚ), απαιτείται συμφωνία όλων των κοινωνών. 

Από τις ως άνω διατάξεις περί κοινωνίας, συνάγεται ότι είναι δυνατή η αμοιβαία διάθεση ιδανικών μεριδίων μεταξύ των κοινωνών, υπό την προϋπόθεση ότι με την διάθεση αυτή δεν συνιστάται αυτοτελής και ανεξάρτητη ιδιοκτησία σε συγκεκριμένο μέρος του κοινού πράγματος. Αντίθετα, από τις ίδιες διατάξεις συνάγεται ότι δεν είναι δυνατή και είναι άκυρη, η από τον συγκύριο διάθεση της ιδανικής του μερίδας σε συγκεκριμένο μέρος του κοινού πράγματος και η δημιουργία χωριστής κυριότητας επί μέρους του κοινού πράγματος (Α.Π 507/2013, Α.Π 207/1973 Ε.Ε.Ν 40.698, Α.Π 1265/1976 ΝοΒ 24.892 και 7/2011 γνωμοδότησή μας). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον, σύμφωνα με όσα εκτίθενται στο ερώτημα σας, με την επιδιωκόμενη αμοιβαία διάθεση (διανομή) ιδανικών μεριδίων, οι κληρονόμοι δεν επιδιώκουν να αποκτήσουν συγκεκριμένο τμήμα του όλου κοινού πράγματος, αλλά περισσότερα ή λιγότερα ιδανικά μερίδια από εκείνα που περιήλθαν σ’ αυτούς εκ κληρονομιάς, και ως εκ τούτου δεν διανέμεται κοινό πράγμα και δεν λύεται η κοινωνία, η διανομή αυτή είναι σύννομη». Δείτε τη ΓΝΜ εδώ