Κληρονομική διαδοχή στα κράτη-μέλη της ΕΕ

Οι εθνικές διατάξεις περί κληρονομικής διαδοχής διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο (π.χ. ως προς την ιδιότητα κληρονόμου, τις κληρονομικές μερίδες, τη νόμιμη μοίρα, την έκταση της ελευθερίας σύνταξης διαθήκης, τον τρόπο διαχείρισης της κληρονομιάς, την έκταση της ευθύνης των κληρονόμων για χρέη του κληρονομηθέντος, κλπ.). Στις διασυνοριακές υποθέσεις κληρονομικής διαδοχής, είναι αναγκαίο να προσδιοριστεί το δικαστήριο που είναι αρμόδιο να επιληφθεί της υπόθεσης, καθώς και το εφαρμοστέο δίκαιο. Σημαντικό βήμα για τη διευκόλυνση των διασυνοριακών κληρονομικών διαδοχών υπήρξε η θέσπιση, στις 4 Ιουλίου 2012, νέων ενωσιακών κανόνων οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί για να

απλουστεύσουν την αντιμετώπιση των νομικών πτυχών μιας διεθνούς κληρονομικής

διαδοχής από τους πολίτες. Οι νέοι αυτοί κανόνες εφαρμόζονται στην κληρονομική διαδοχή αυτών που αποβιώνουν από τις 17 Αυγούστου 2015 και μετά.

Ο κανονισμός διασφαλίζει ότι μια διασυνοριακή κληρονομική διαδοχή αντιμετωπίζεται συνεκτικά, βάσει ενός δικαίου και από μια και μόνο αρχή. Κατ’ αρχήν, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο οι πολίτες είχαν την τελευταία συνήθη διαμονή τους έχουν διεθνή δικαιοδοσία να επιληφθούν της κληρονομικής διαδοχής και θα εφαρμοστεί το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους. Ωστόσο, οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν το δίκαιο της χώρας της οποίας έχουν την ιθαγένεια ως δίκαιο που θα πρέπει να εφαρμοστεί στην κληρονομική διαδοχή τους. Με την εφαρμογή ενός δικαίου από μια και μόνο αρχή σε διασυνοριακή κληρονομική διαδοχή αποφεύγονται παράλληλες διαδικασίες με ενδεχομένως αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις. Επίσης, διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται σε κράτος μέλος αναγνωρίζονται σε όλη την Ένωση χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία.

Ο κανονισμός καθιερώνει επίσης το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο. Αυτό το έγγραφο το οποίο εκδίδεται από την αρχή που επιλαμβάνεται της κληρονομικής διαδοχής μπορεί να χρησιμοποιείται από τους κληρονόμους, κληροδόχους, διαχειριστές της κληρονομίας και εκτελεστές διαθήκης, για να αποδεικνύουν την ιδιότητά τους και να ασκούν τα δικαιώματα ή τις εξουσίες τους σε άλλα κράτη μέλη. Το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο μόλις εκδοθεί, θα αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία.

Στις 9 Δεκεμβρίου 2014, η Επιτροπή εξέδωσε εκτελεστικό κανονισμό για τη σύνταξη των εντύπων που θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο του κανονισμού για την κληρονομική διαδοχή:

- Word(346 Kb)

- PDF(827 Kb)

Μεταξύ αυτών των εντύπων περιλαμβάνεται το ευρωπαϊκό κληρονομητήριο:

- Word(215 Kb)

- PDF(503 Kb)

Η δικτυακή πύλη θα προσφέρει σύντομα τη δυνατότητα ηλεκτρονικής συμπλήρωσης αυτών των εντύπων.

Η Δανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν συμμετέχουν στον κανονισμό. Ως εκ τούτου, οι διασυνοριακές διαδικασίες κληρονομικής διαδοχής τις οποίες χειρίζονται οι αρχές των εν λόγω τριών κρατών μελών θα εξακολουθούν να διέπονται από τους εθνικούς τους κανόνες.

Τα θέματα που αφορούν τη φορολόγηση κληρονομιών αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού.

Θα βρείτε πληροφορίες για τους νέους κανόνες κληρονομικής διαδοχής στο παρόν ενημερωτικό φυλλάδιο.

Μπορείτε να συμβουλευθείτε τις επίσημες κοινοποιήσεις των κρατών μελών που συμμετέχουν στον κανονισμό εδώ:

- κοινοποίηση σύμφωνα με το άρθρο 78(395 KB)

- κοινοποίηση σύμφωνα με το άρθρο 79(268 KB)

Για να συμβουλευθείτε τα ενημερωτικά δελτία που αφορούν το εθνικό δίκαιο και τις διαδικασίες για την κληρονομική διαδοχή σε κάθε κράτος μέλος επιλέξτε τη σχετική εθνική σημαία στην παρούσα σελίδα. Τα ενημερωτικά αυτά δελτία εκπονήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο για αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΔΔ-αστικές υποθέσεις) σε συνεργασία με το  Συμβούλιο των Συμβολαιογραφικών Συλλόγων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CNUE).

Ο δικτυακός τόπος Successions in Europe που προτείνεται από το CNUE, μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με την κληρονομική διαδοχή σε 22 κράτη μέλη.

Εάν επιθυμείτε να βρείτε έναν συμβολαιογράφο σε ένα κράτος μέλος, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το εργαλείο αναζήτησης Εξεύρεση συμβολαιογράφου που παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με τους συμμετέχοντες συμβολαιογραφικούς συλλόγους.

Οι εθνικοί κανόνες σχετικά με την καταχώριση διαθηκών σε μητρώο διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Σε ορισμένα κράτη μέλη, το άτομο που συντάσσει διαθήκη («ο διαθέτης») πρέπει να την καταχωρίσει σε μητρώο. Σε άλλα κράτη μέλη, η καταχώριση σε μητρώο απλώς συνιστάται ή αφορά μόνον ορισμένα είδη διαθηκών. Σε μερικά κράτη μέλη, δεν υπάρχουν μητρώα διαθηκών.

Εάν σας ενδιαφέρει το πώς θα καταχωρίσετε μια διαθήκη στο μητρώο διαθηκών σε ένα κράτος μέλος ή εάν επιθυμείτε να ελέγξετε εάν ένας αποβιώσας είχε συντάξει διαθήκη, μπορείτε να συμβουλευθείτε τα ενημερωτικά δελτία που εκπονήθηκαν από την Ένωση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μητρώων Διαθηκών (ENRWA) και διατίθενται σε 3-4 γλώσσες. Τα εν λόγω ενημερωτικά δελτία εξηγούν πώς θα καταχωρίσετε μια διαθήκη στο μητρώο κάθε κράτους μέλους και δίνουν συμβουλές για την αναζήτηση διαθηκών σε κάθε κράτος μέλος. (πηγή: e-justice.europa.eu)